چای زرد، خواص و اطلاعات دارویی

چای ها پر مصرف ترین نوشیدنی در دنیا هستن و چینی ها بیشترین مصرف کنندگان این نوشیدنی در جهان هستند. جای تعجب نیست که بیشتر نوع چای ها از چین نشات گرفته باشند، چای زرد یکی از این نمونه چای هاست. این چای غیر از طعم و مزه ی جالب، نادرترین نوع چای در جهان هم محسوب می شه. در این نوشته اطلاعات کاملی از این چای، خواص و اطلاعات دارویی اون براتون نوشتیم، با ما همراه باشین:

چای زرد چیه؟

چای زرد هم مانند بقیه چای ها از گیاه Camellia Sinensis ساخته شده و نام اون رو از رنگ “گیاهی مشروب مانند” گرفته اند. طعم این چای شیرین، درخشان و گلی ماننده. رایحه ی این چای آرام و میوه ای است. چایی دارای بدنه و ساختاری متوسطه، به این معنی که عطر و طعم اون نه خیلی قوی و نه خیلی ضعیفه. از چایی زرد گاهی به نام هوانگ چا هم یاد می شه.

چای زرد نه تنها از نظر طعم و مزه استثنایی است، بلکه تعدادی از فواید سلامتی رو نیز به همراه داره. این خصوصیات باعث می شه که چایی زرد توسط همه دوستداران چای امتحان بشه. اگرچه از نظر علمی ثابت نشده است، اما بسیاری از کارشناسان چای معتقدند که چایی زرد بیشتر از انواع دیگر چای، حتی بیشتر از چای سبز، برای سلامتی مفیده.

چای زرد نوعی چای است که نسبت به بقیه چای ها کم‌تر شناخته‌شده و در مقایسه با برخی از اونا تا حدی گران‌قیمت‌تر بوده و استفاده از اون روز به روز افزایش پیدا می کنه. مراحل فرآوری برگ چایی زرد خیلی به فرآوری برگ های چای سیاه شباهت داره، البته پوشش دادن برگ‌های چای همراه با قرار دادن اونا در بسته‌بندی‌های خاص و گاهی همراه با بخار دادن، یکی از مراحل اضافی و مورد تفاوت فرآوری چایی زرده.

عملیات اکسیداسیون چایی زرد، خیلی به صورت آهسته‌ انجام می‌شه و در نتیجه این چای دارای طعمی ملایم‌تر از چای سبزه. این اکسیداسیون که به آهستگی انجام می‌شه؛ به برگ‌های این نوع از چای، رنگ زرد ملایمی می‌بخشه. در حالت کلی چایی زرد از نظر طبقه‌بندی انواع چای، با نوع سفید چای در یک طبقه‌بندی مشترک قرار می‌گیره. در چایی زرد، خواص طبی مفید نوع سبز حفظ ولی بوی سبزینگی چای سبز حذف شده است.

تولید چایی زرد یک فرایند نسبتاً دشوار و زمانبره. علاوه بر دشواری، به مهارتی نیاز داره که افراد زیادی از اون برخوردار نیستند. روند تولید چایی زرد کاملاً مشابه چای سبز و سیاهه، اما یک مرحله ی اضافی داره که باعث می شه این چای منحصر به فرد بوده و تمایز عمده ای با دیگر چای ها داشته باشه.

به این مرحله زرد آب بندی یا به اصطلاح بومیان منطقه اون رو ‘مردان huan’ می گن. این مرحله اضافه تر از مراحل چای های دیگه است که چای رو زرد رنگ می کنه، این عمل بسیار خاص و غنی از مزایای سلامتی است. مرحله زرد آب بندی شامل محصور کردن و بخارپز شدن برگهای چای است. به دلیل عمل هوآن، چایی زرد با سرعت کمتری اکسید می شه که طعم ملایمی بهش می بخشد و عطر و طعم چمنی و گیاهی چای رو از بین می بره.

تاریخچه چای زرد

قدمت کشف و استفاده از چایی زرد به قرن شانزدهم میلادی و به زمان اوایل سلسله چینگ (1212-1644) برمی گرده. در ابتدا، چایی زرد فقط مخصوص امپراطورها بود. برخی گزارش ها حاکی از اونه که می توان استفاده از چایی زرد رو حتی خیلی پیشتر در دوران سلسله تانگ جستجو کرد. در اون زمان، امپراطورها کیفیت رو بر اساس زردی رنگ چای در نظر می گرفتند، به همین دلیل استفاده از چایی زرد مخصوص امپراطورها بود. 

در اون زمان، چایی زرد با احتیاط فراوان و با استفاده از برگ های ریز تهیه می شد تا به عنوان خراج برای دربار شاهنشاهی استفاده بشه. این یک هدیه معمول برای یک امپراطور بود که می تونست به میهمانش اهدا بکنه. هدیه چایی زرد به دانمارکی ها موردی بود که این چای رو مورد توجه غرب قرار داد.

منشا چایی زرد کشور چینه و عمدتا از استانهای هونان، سیچوان و ژجیانگ گرفته شده است. مناطق دیگه ای از این کشور وجود داره که جو و محیطش برای پرورش برگ این چای مناسبه، با این وجود بیشترین تأمین برگ چایی زرد از کوههای مرتفع سه استان نامبرده انجام می شه.

در استان هونان، چایی زرد در جزیره کوهستانی جون شان کشت می شه. جون شان فقط یک جزیره به عرض یک کیلومتر در دریاچه دونگینگ است. این منطقه سالانه تقریباً پانصد کیلوگرم چایی زرد تولید می کنه. به همین ترتیب، در سیچوان برگ های این چای در کوه Meng Ding و در ژجیانگ، در کوه Mo Gan رشد می کنند.

نوعی چای زرد دیگه هم وجود داره که از کره منشا می گیره و چایی زرد کره ای نام داره. شاید این چای هم چایی زرد نامیده بشه اما با چایی زرد چینی بسیار متفاوت است. این تفاوت نه تنها از نظر خصوصیات و طعم هست بلکه از نظر سبک تولید هم با چایی زرد چینی تفاوت داره. بنابراین، بسیاری از کارشناسان چای معتقدند که فقط چایی زرد چین، چایی زرد اصلی است و بقیه صرفاً چای سبز هستند که تغییراتی روش انجام شده است.  

انواع چای زرد

بر خلاف اکثر چای ها، چایی زرد فقط سه نوع داره و این تقسیم بندی بر اساس ناحیه ای انجام می شه که در اونا برگ های چای رشد می کنند.

جون شان یین ژن

جون شان یین ژن در استان هونان چین رشد می کنه و مشهورترین نوع از انواع چای است، چون دارای اهمیت تاریخی بوده و مائو تسه تونگ این نوع چایی زرد رو به عنوان چای مورد علاقه خودش اعلام کرده است. با توجه به اینكه رئیس مائو در استانی كه چای جون شان یین ژن در اون تولید می شه بزرگ شده است، اعتبار این شایعه رو تأیید می كنه. به دلیل تولید محدود این چای، معمولاً فقط توسط مردم محلی مصرف می شه و به ندرت در خارج از چین موجود است.

منگ دینگ هوانگ یا

منگ دینگ هوانگ یا هم در استان سیچوان کشور چین رشد می کنه و تولید اون بیشتر از جون شان یین ژن صورت می گیره.

مو گان هوانگ یا

نوع مو گان هوانگ یا هم در استان ژجیانگ به عمل میاد.

خواص چای زرد

چایی زرد خواص فراوانی داره، در ادامه می تونین نمونه هایی از این خواص رو بخونین:

چای زرد غنی از آنتی اکسیدان است

چایی زرد یکی از بهترین منابع طبیعی آنتی اکسیدان است. این چایی اونقد آنتی اکسیدان داره که نه چای سبز و نه هیچ نوع دیگه ای از چای باهاش قابل مقایسه نیست. طبق یک مطالعه، چایی زرد بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی رو در مقایسه با انواع دیگر چای از خودش نشون می ده. در حقیقت، چایی زرد 3 برابر چای سبز آنتی اکسیدان داره.

سطح بالای آنتی اکسیدان های موجود در چایی زرد از رادیکال های آزاد بدن مراقبت می کنه. این ماده به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی برای بدن عمل کرده و باعث ایجاد چندین فواید سلامتی در بدن می شه.

چای زرد به کاهش وزن کمک می کنه 

چای زرد به دلیل توانایی تقریباً جادویی اش در کاهش وزن، به چای رژیمی هم مشهوره. اگه این چای رو بدون شکر یا شیرین کننده های مصنوعی استفاده کنین، خیلی بهتر عمل می کنه. چایی زرد مانند بسیاری از چای های دیگه وزن رو به صورت تقریبی کاهش نمی ده.

در عوض، این چای به دلیل سوزاندن همزمان چربی و بهبود سرعت متابولیسم، به کاهش وزن بدن کمک می کنه. به این ترتیب فردی که به طور مرتب چایی زرد مصرف می کنه حتی پس از کاهش اولیه وزن به مرور در بدنش چربی سوزی انجام می شه. نتایج معمولاً طی چند ماه پس از استفاده چایی زرد در رژیم غذایی قابل مشاهده است.

چایی زرد در مقایسه با چای سبز حاوی نوع و غلظت بیشتری از کافئینه. از اونجا که اعتقاد بر اینه که کافئین از طریق جذب چربی به کاهش وزن کمک می کنه، بنابراین، چایی زرد می تونه در کاهش سریع وزن نسبت به چای سبز یا هر نوع چای دیگه مفید باشه. همچنین این چای ترکیب دیگه ای به نام کاتچین داره که در برگ های اون موجوده و به چربی سوزی کمک زیادی می کنه.

چای زرد خواص ضد سرطانی داره

احتمالاً یکی از مهمترین فواید چایی زرد برای سلامتی اینه که به پاکسازی سلولهای سرطانی کمک کرده و به همین ترتیب در مراحل اولیه، یک داروی خانگی موثر برای مبارزه و سرکوب سرطان به حساب میاد. اعتقاد رایج محققان اینه که آنتی اکسیدان های منحصر به فرد و بسیار مفیدی که فقط چایی زرد وجود دارن وحاوی پلی فنول های خاصی هستن از اهمیت اساسی در زمینه مبارزه با سرطان برخوردار هستند.

این باور و مسئله بیشتر با مشاهده ی رایج تقویت می شه که میزان سرطان در کشورها یا مناطقی که مردم چایی زرد مصرف می کنند، در مقایسه با سایر کشورها کمتر دیده شده است.

چای زرد برای حفظ سلامت کبد مفیده

درمان مشکلات مربوط به کبد بسیار دشواره. برای مدت ها اعتقاد بر این بود که هیچ درمانی برای هپاتیت وجود نداره. با این حال، با پیشرفت علم پزشکی، این مورد اصلاح شد، اما هنوز هم برای درمان بیماری زمان زیادی لازمه و داروها عوارض جانبی خاص خودشون رو هنوز هم دارند.

چایی زرد می تواند به عنوان یک کاتالیزور در درمان کبد عمل کرده و به درمان هپاتیت و اختلالات مشابه کمک یکنه. اجزای تشکیل دهنده چایی زرد به گونه ای هستند که التهاب کبد رو مهار کرده و در نتیجه اثر محدود کننده ای بر روی هپاتیت داره. این کیفیت شگفت انگیز فقط در چایی زرد یافت می شه. این چای در مقایسه با انواع دیگر چای در مورد آسیب های کبدی به طور موثر عمل می کنه.

همچنین تحقیقاتی روی حیوانات آزمایشگاهی برای بررسی اثرات چایی زرد بر روی کبد انجام شده است و این مطالعه از این عقیده حمایت می کنه که چایی زرد توانایی کمک به درمان بیماری های مرتبط با کبد رو داره.

چای زرد به کنترل سطح کلسترول کمک می کنه

مقادیر بالای کلسترول در بدن می تونه باعث ایجاد تعداد زیادی مشکلات و اختلالات از جمله مشکلات قلبی عروقی شده و حتی منجر به سکته مغزی بشه که می تونه کشنده باشه. چایی زرد یکی از بهترین داروهای خانگی برای کنترل سطح کلسترول به حساب میاد.

این چای اساساً به دو روش کار می کنه، ترکیبات چایی زرد از مولکولهایی تشکیل شده که سطح لیپوپروتئین با چگالی کم رو که چربی بد در نظر گرفته می شه، پایین میاره. علاوه بر این، این ترمیبات از جذب کلسترول غذای مصرفی به بدن هم جلوگیری می کنه.

چای زرد دیابت رو کنترل و پیشگیری می کنه

امروزه، دیابت به یکی از بیماری های شایع در جهان تبدیل شده است. رژیم غذایی ما معمولاً حاوی مقدار زیادی از ترکیباتی است که احتمال ابتلا به دیابت رو ایجاد یا افزایش می دن. به طور علمی ثابت شده است که چایی زرد می تونه از دیابت جلوگیری بکنه. مصرف چایی زرد چربی بدن رو کاهش می ده و از این طریق احتمال دیابت رو کاهش می ده. این موضوع توسط دانشمندان تایوانی هم ثابت شده و اونا دریافتند کسانی که روزانه در رژیم خود چایی زرد مصرف می کنن، نسبت چربی بدنی کمتری دارند.

مطالعه ای توسط برخی دانشمندان ژاپنی ثابت کرده است که مصرف روزانه تقریبا شش فنجان چایی زرد می تونه آنقدر موثر باشه که احتمال دیابت رو تا 33 درصد کاهش بده. این بدان معناست که شما می تونین برای جلوگیری از ابتلا به دیابت، از چای سبز به چای زرد تغییر وضعیت داده و می تونین دیابت رو کنترل کنید در حالی که به جای طعم علفی چای سبز از طعم گلی و شیرین چایی زرد لذت ببرین.

چای زرد برای پوست مفیده

چای زرد نه تنها فواید سلامتی داره، بلکه از پوست هم مراقبت می کنه. چه کسی نمی خواد برای همیشه جوان و تازه به نظر برسه؟ همه ما برای جوان ماندن کارای زیادی انجام دایدم. از این به بعد تمام محصولات ضد پیری و ضد چروک رو فراموش کنید. در عوض، چایی زرد رو در رژیم غذایی تون بگنجونید. چایی زرد می تونه اکسیری برای زندگی و پوست شما باشه. مصرف این چای از پیری جلوگیری می کنه و باعث می شه پوست شاداب، سالم و جوان به نظر برسه.

چایی زرد حاوی چندین آنتی اکسیدان و سایر مواد مغذی است که گردش خون در اپیدرم پوست رو افزایش داده و اون رو مرطوب نگه می داره. همچنین این چای میزان تولید کلاژن رو بالا می بره که به عنوان ترکیب الاستیکی برای پوست عمل می کنه و اون رو محکم و سفت نگه می داره.

خواص چایی زرد غیر از اینکه از ایجاد چین و چروک جلوگیری کرده و زیبایی طبیعی رو حفظ می کنه. همچنین به از بین بردن لکه ها، آکنه و جای زخم های پوستی می پردازه.

چای زرد دندان و استخوان ها رو تقویت می کنه

این چای معجزه آسا نه تنها به چین و چروک بلکه به استخوان ها و دندان ها هم کمک زیادی می کنه، دندان درد، صرف نظر از اینکه به دلیل پوسیدگی دندان یا ضعف دندان ایجاد می شه، همیشه برای همه دردناک و یه جورایی ترسناکه. به دلیل وجود فلوراید در این چای، می تونه استخوان ها و دندان های فرد رو محکم کرده و از پوسیدگی دندان جلوگیری بکنه. به روشی مشابه، به کسانی که از درد در مفاصل یا پوکی استخوان و سایر بیماری های استخوانی رنج می برند هم کمک خواهد کرد.

کاربردهای مختلف چای زرد

برگ های درخت یا کاملیا سینسس رو پس از برداشت با روش هایی به نام زرد آب بندی یا در اصطلاح چینی ها هوآن اکسید کرده و رنگ زردی می گیره که برای تهیه یک نوع چای خوشمزه استفاده می شه. در ادامه به نحوه و طرز تهیه ی این چای می پردازیم:

طرز تهیه و دم کردن چای زرد

طرز تهیه و دم کردن این چای بسیار ساده است، مخصوصا در ایران که این چایی رو دقیقا مثل چای سیاه معمولی دم می کنند، روش تهیه ی اون هم همونطور که همه می دونین پس از جوش آمدن آب اون رو روی برگه های چایی زرد ریخته و به مدت چند دقیقه بر روی کتری یا سماور می ذارن تا دم بکشه و پس از دم کشیدن از نوشیدن اون لذت می برند.

روش اصلی آماده و دم کردن چایی زرد به این صورت هست که ابتدا یک لیوان آب جوش بر داشته و 5 گرم چایی زرد بهش اضافه می کنید و اجازه بدین به مدت 2 تا 5 دقیقه خنک بشه، بسته به این که چقدر می خواید چاییتون قوام گرفته و غلیظ بشه. در صورت تمایل شیرین کننده هایی مانند شکر، عسل یا استویا رو با توجه به سلیقه و علاقه خودتون بهش اضافه کنید. بعد از پنج دقیقه اون رو صاف کرده و بنوشید.

اطلاعات و ترکیبات دارویی چای زرد

چایی زرد دارای مقادیری کاتچین (Catechin) که نوعی آنتی‌اکسیدان قویه، است. دربرگ تازه چای، کاتچین می‌تونه ۳۰٪ کل وزن برگ خشک رو تشکیل بده. بالاترین مقدار کاتچین در چای‌های سفید و زرد متمرکز شده ‌است، این چای همچنین دارای مواد محرکی مانند کافئین (حدود ۳٪ وزن چای خشک و برابر با ۴۰ میلیگرم به ازای هر فنجان چای دم کرده)، تئوفیلین و تئوبرومین است که مقدار این دو ماده بسیار اندک هست.

بخش های مورد استفاده ی چای زرد

تنها قسمت مورد استفاده ی گیاه چایی زرد همون گلبرگ های گیاه هست که با روش های خاص اکسید شده و برای تهیه چاس به کار برده می شه.

کاربرد چای زرد در طب سنتی

طبق مستندات در طب سنتی برای چایی زرد طبع سرد و خشک در نظر گرفته اند و می تونه یک نوشیدنی مناسب برای افراد دارای طبع گرم باشه، این چای همچنین دارای خواص تسریع حرکات تنفسی، سرعت در گردش خون، رفع خواب‌آلودگی، احساس تجدید نیرو، تقویت نیروی فکری، گوارش بهتر غذا، پایین آوردن کلسترول و قند خون، تقویت استخوان و سلامت کبد است. از این رو این چای رو هنگام خستگی، ضعف عصبی، میگرن، بیماری‌های قلبی و آسم می تونین مصرف کنین.

مضرات استفاده ی بیش از حد چای زرد

مصرف بیش از حد هر چیزی بده و مضراتی داره، در مورد چایی زرد هم این نکته صدق می کنه. چایی زرد با اینکه چندین خاصیت برای سلامتی داره، اما مصرف بیش از حد اون می تونه عوارضی رو به همراه داشته باشه. چایی زرد حاوی کافئینه و مصرف بیش از حد اون می تونه منجر به اعتیاد به کافئین بشه که مشکلاتی مانند بی خوابی و اضطراب ایجاد می کنه. علاوه بر این، مصرف بیش از حد کافئین می تونه منجر به فشار خون بالا، اضطراب و بی خوابی زیاد بشه.

چایی زرد حاوی ترکیبات فلورایدی است و طبق گزارشات سازمان WHO ، مقدار محدودی از فلوراید می تونه برای سلامتی مفید باشه. با این حال، مصرف بیش از حد چایی زرد به معنای تجمع فلوراید بیش از حده که می تونه منجر به تغییر شکل استخوان و اسکلت بشه.

مصرف زیاد چایی زرد (بیش از دو بار در روز) می‌تونه باعث افزایش اضطراب یا افزایش فشارخون بشه. هم‌چنین مصرف زیاد این نوع از چای در برخی افراد می‌تونه باعث اسهال یا ناراحتی معده هم بشه. در دوران بارداری باید در مصرف این چای محتاط بود، البته این موضوع هنوز به‌طور قطعی ثابت نشده است و نیاز به تحقیقات علمی بیش‌تری دارد.

نکات کلیدی و مهم درباره ی چای زرد

• چینی ها معتقدن در میان انواع مختلف چایی زرد نوع هوانگ چا مرغوب تر و بهتر از بقیه است.
• اوایل چایی زرد فقط مخصوص دربار امپراطور بود و کس دیگه ای غیر از مهمانان امپراطور حق استفاده از اون رو نداشت.
• مصرف زیاد چای سبز منجر به اسهال می شه.
• چایی زرد به دلیل حرارت دهی آرام خواص ضد التهابی بسزایی داره.