خواص چای ترش (چای قرمز)، نکات و اطلاعات دارویی

چای ترش یا چای قرمز  یکی از چای های پر طرفداره که فواید بسیار فوق العاده ای برای سلامتی داره. این چای رو به دو صورت گرم و سرد سرو می کنند. در ادامه ی این نوشته به خواص چای قرمز، نکات و اطلاعات دارویی مربوط به اون می پردازیم، اگه به دنبال آشنایی با این چای و خواص اون هستین با ما همراه باشین:

چای ترش چیه؟

چای ترش با نام علمی Hibiscus sabdariffa و اسم انگلیسی Hibiscus یا چای هیبسکوس نوعی چای گیاهی است که با قرار دادن گل های گیاه هیبسکوس در آب جوش درست می شه، این چای عطر و طعمی تارت مانند و شبیه به کرنبری داره. این چای رو می تونین هم به صورت گرم و هم سرد مصرف کرده و از اون لذت ببرین.

گل های مصرفی در چای قرمز، شکوفه های قرمز گل جامائیکا (Roselle) هستند که گیاهی یک ساله و بوته‌هایی به ارتفاع ۲–۳ متر برگ‌های ۳–۵ وجهی سبز مایل به زرد است، گیاه دارای گل‌های زرد با کاسبرگ‌های سبزه که بعد از رسیدن میوه، کاسبرگ‌های اون به رنگ قرمز در میان.

چند صد گونه از گیاه هیبیسکوس در دنیا وجود داره که از نظر مکان و آب و هوای رشد با هم متفاوت هستند، اما در حالت کلی نوع Hibiscus sabdariffa رو بیشتر برای تهیه چای گیاهی استفاده می شه. تحقیقات انجام شده طیف وسیعی از مزایای سلامتی مرتبط با نوشیدن این چای گیاهی رو نشان داده است. این تحقیقات نشون می دن که این ماده می تونه فشار خون رو کاهش بده، با باکتری ها مبارزه بکنه و حتی به کاهش وزن هم کمک بکنه. در ایران چای ترش رو چای مالمیر یا چای مکه هم می گن.

خواص چای ترش

چای ترش دارای خواص و فواید سلامتی زیادیه که در ادامه می تونین نمونه هایی از اونا رو بخونین:

چای ترش مملو از آنتی اکسیدانه

آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به مبارزه با ترکیباتی موسوم به رادیکال های آزاد به سلول های انسان آسیب می رسونن، چای ترش سرشار از آنتی اکسیدان های قدرتمنده و بنابراین ممکنه از آسیب و بیماری های ناشی از تجمع رادیکال های آزاد جلوگیری بکنه.

در یک مطالعه روی موش های آزمایشگاهی، عصاره گیاه هیبیسکوس تعداد آنزیم های آنتی اکسیدان رو افزایش داده و اثرات مضر رادیکال های آزاد رو تا 92٪ کاهش داد. یک مطالعه دیگه روی موش ها نشون داد که قسمت هایی از گیاه هیبیسکوس مانند برگهای اون دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی هستند.

چای ترش به کاهش فشار خون کمک می کنه

یکی از چشمگیرترین و شناخته شده ترین فواید چای هیبسکوس (ترش) اینه که فشار خون رو کاهش می ده. با گذشت زمان، فشار خون بالا می تونه فشار بیشتری بر قلب وارد کرده و باعث ضعیف شدن عملکرد اون بشه. فشار خون بالا همچنین با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی همراهه.

چندین مطالعه که روی خواص چای ترش انجام شد، نشون داده است که چای گیاه هیبسکوس فشار خون سیستولیک و دیاستولیک رو تا حد زیادی کاهش می ده. در یک مطالعه، به 65 نفر مبتلا به فشار خون بالا چای هیبیسکوس و به گروهی دیگه دارونما داده شد. بعد از شش هفته، در گروهی که چای قرمز مصرف کرده بودند در مقایسه با گروه مصرفی دارونما، فشار خون سیستولیک شون کاهش قابل توجهی داشت.

به طور مشابه، یک جمع بندی در سال 2015 از پنج مطالعه نشون داد که چای گیاه هیبسکوس میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک رو به ترتیب 7.58 mmHg و 3.53 mmHg کاهش می ده. اگرچه چای گیاه هیبیسکوس می تونه یک روش ایمن و طبیعی برای کمک به کاهش فشار خون باشه، اما برای کسانی که هیدروکلروتیازید، نوعی دیورتیک برای درمان فشار خون بالا مصرف می کنند، نوشیدنش توصیه نمی شه، چون ممکن با دارو تداخلاتی ایجاد بکنه.

بر اساس مطالعات صورت گرفته در انجمن قلب ایالات متحده آمریکا، مصرف چای ترش باعث کاهش فشار خون در بزرگسالان، مبتلا به بیماری فشار خون، می شه. این تحقیقات همچنین نشون می دن که مصرف این چای به کارکرد بهتر قلب کمک کرده و از خطر ابتلا افراد به بیماری های قلبی-عروقی کم می کنه. چای قرمز ادرارآور بوده و باعث افزایش اوره می شه که این امر کاهش فشار خون رو به دنبال خواهد داشت.

چای ترش به کاهش سطح چربی خون کمک می کنه

علاوه بر خواص کاهشی روی فشار خون، برخی از مطالعات اجام شده نشون داده اند که چای قرمز به کاهش سطح چربی خون کمک می کنه، نوسان سطح چربی خون یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی است. در یک مطالعه، به 60 نفر مبتلا به دیابت چای ترش و چای سیاه داده شد. بعد از یک ماه، کسانی که چای ترش نوشیده بودند، کلسترول HDL “خوب” شون افزایش پیدا کرده و کلسترول تام، کلسترول LDL “بد” و تری گلیسیریدشون کاهش چشمگیری داشت.

مطالعه دیگری بر روی افراد مبتلا به سندرم متابولیک نشون داد که مصرف روزانه 100 میلی گرم عصاره هبیسکوس با کاهش کلسترول تام و افزایش کلسترول HDL “خوب” همراه است. بررسی های حاصل از شش مطالعه که بر روی 474 شرکت کننده انجام شد، این نتیجه رو ارائه داد که چای گیاه ترش میزان کلسترول خون یا تری گلیسیرید خون رو به طور قابل توجهی کاهش می ده.

ترکیبات هیپولیپیدمی و هیپوگلیسمی موجود در چای ترش برای کسانی که مبتلا به دیابت هستند خیلی سودمنده، آنتی اکسیدان های موجود در این چای میزان کلسترول بد یعنی LDL، در بدن رو کم می کنند. در نتیجه باعث محافظت از بدن در مقابل بیماری های قلبی- عروقی می شن.

چای ترش سلامت کبد رو تقویت می کنه

سلامت و عملکرد کبد از تولید پروتئین گرفته تا ترشح صفرا و تجزیه چربی برای سلامت کلی انسان ضروری است. جالبه بدونین، مطالعات نشون داده است که گیاه هیبیسکوس ممکن است باعث سلامت کبد شده و به کارایی موثر اون کمک زیادی بکنه. یک مطالعه بر روی 19 فرد دارای اضافه وزن نشون داد که مصرف عصاره گیاه هیبیسکوس (چای ترش) به مدت 12 هفته باعث بهبود استئاتوز کبدی می شه. این وضعیت با تجمع چربی در کبد مشخص می شه، که می تونه منجر به نارسایی کبد بشه.

یک مطالعه بر روی همسترهای آزمایشگاهی خواص محافظت کنندگی کبد رو در عصاره هبیسکوس نشون داد، این مطالعه نشون داد که درمان با عصاره هیبیسکوس باعث کاهش نشانگرهای آسیب کبدی می شه. یک مطالعه حیوانی دیگه گزارش داد که دادن عصاره هبیسکوس به موش صحرایی غلظت چندین آنزیم سم زدایی کننده دارو در کبد را تا 65٪ افزایش می ده.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته، آنتی اکسیدان موجود در چای ترش به بهبود بیماری های کبدی کمک می کنه. در واقع، این ترکیبات، سلول های رادیکال آزاد رو از بدن خارج کرده و بافت ها و سلول های سالم رو تمیز می کنند. بنابراین، عمر مفید اعضای بدن افزایش یافته و در مقابل بیماری ها مقاوم خواهند شد.

چای می تونه باعث کاهش وزن بشه

مطالعات متعددی حاکی از این موضوع هستند که چای گیاه هیبیسکوس ممکنه با کاهش وزن مرتبط باشه و از چاقی محافظت بکنه، یک مطالعه روی 36 شرکت کننده دارای اضافه وزن عصاره هیبیسکوس (چای قرمز) یا دارونما داده شد. بعد از 12 هفته، عصاره گیاه هیبیسکوس باعث کاهش وزن بدن، پایین اومدن چربی بدن، شاخص توده بدنی شد.

یک مطالعه روی حیوانات یافته های مشابهی داشت و نشون داد که دادن عصاره هبیسکوس به موش های چاق به مدت 60 روز منجر به کاهش وزن بدن اونا شد. چای هیبیسکوس به خاطر اینکه کافئین خیلی کمی داره روی سلامت بدن تاثیر می ذاره و به کاهش وزن بدن کمک می کنه.

چای ترش حاوی ترکیباتی که می تونه به جلوگیری از سرطان کمک بکنه

چای ترش سرشار از پلی فنوله، پلی فنول ها ترکیباتی اند که دارای خواص ضد سرطانی قدرتمندی هستند. مطالعات آزمایشگاهی نتایج قابل توجهی در مورد اثر احتمالی عصاره چای قرمز بر سلولهای سرطانی نشون داده اند. در یک مطالعه آزمایشگاهی، عصاره هیبیسکوس رشدهای سلول های سرطانی رو مختل کرده و از تهاجمی بودن سرطان دهان و سلولهای پلاسما می کاهد. یک مطالعه آزمایشگاهی دیگه گزارش داده که عصاره برگ چای ترش از انتشار سلولهای سرطانی پروستات در انسان جلوگیری می کنه.

همچنین در سایر مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که عصاره هیبیسکوس تا 52٪ از سلولهای سرطانی معده جلوگیری می کنه. مطالعات آزمایشگاهی نشون داده اند که عصاره گیاه هیبیسکوس رشد و گسترش سلول های سرطانی پلاسما، دهان، پروستات و معده رو کاهش می ده. این گل همچنین بسیاری از خواص مبارزه با شیمی درمانی و ضد تومور رو داره.

چای ترش می تونه با باکتری مبارزه بکنه

باکتری ها میکروارگانیسم های تک سلولی هستند که می تونن باعث انواع عفونت ها بشن، از برونشیت گرفته تا ذات الریه تا عفونت های دستگاه ادراری. علاوه بر دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی و ضدسرطانی، برخی از مطالعات آزمایشگاهی نشون داده اند که گیاه هیبیسکوس می تونه به مبارزه با عفونت های باکتریایی کمک زیادی بکنه.

یک مطالعه آزمایشگاهی نشون داد که عصاره هیبسکوس فعالیت باکتری E. coli رو مهار می کنه، اشرشیا کولی، سویه ای از باکتری هاست که می تونه علائمی مانند گرفتگی، گاز و اسهال ایجاد بکنه. یک مطالعه آزمایشگاهی دیگه نشون داد که این عصاره با هشت سویه باکتری مبارزه می کنه و به اندازه برخی از داروها برای درمان عفونت های باکتریایی موثره.

چای ترش ضد افسردگی و اضطرابه

چای ترش دارای انواع ویتامین ها و مواد معدنی مانند فلاونوئیدها هستند که تماما برای مقابله با افسرگی ضروری هستند. مصرف این چای باعث آرام کردن بدن، ذهن و اعصاب شده و اضطراب رو تا حد زیادی در افراد کاهش می ده. فلاونوئیدها دارای خواص ضد افسردگی هستند.

چای ترش به هضم بهتر غذا کمک می کنه

چای ترش به خاطر دارا بودن ترکیبات روان کننده به هضم غذا کمک می‌کنه؛ عصاره و چای این گیاه نقش موثری در درمان یبوست داشته و می تونه از سرطان روده‌ بزرگ هم جلوگیری بکنه.

کاربردهای مختلف چای ترش

همونطور که می دونین اولین و رایجترین نوع مصرف و کاربرد گیاه هیبیسکوس (چای قرمز) دم کردن اون به عنوان چایی است، در هند از دانه های این گیاه به عنوان یک دارو برای سستی، گیجی و سوء هاضمه استفاده می کنند. دانه های گیاه چای ترش غنی از چربی و پروتئین است. دم کرده ی برگ های این گیاه هم منبعی غنی از آهن و مس است. از پودر آسیاب شده ی کاسبرگ های گیاه هیبیسکوس می توان به عنوان طعم دهنده در کیک، شکلات و بستنی نیز استفاده کرد.

طریقه دم کردن چای ترش به صورت گرم

به مقدار یه سرپنجه (مقدار مناسب) از چای ترش رو در لیوان دمنوش خودتون بریزید و بعد از ریختن آب جوش بر روی اون، درب لیوان رو به مدت 5 الی 10 دقیقه ببندید. بعد از دم کشیدن چای می تونین بسته به سلیقه، چایتان رو با عسل و یا مکمل های دیگ میل کنید. طریقه دم کردن چای قرمز در قوری به این صورت هست که؛ به اندازه ی یک قاشق مرباخوری از این چای رو در قوری ریخته و پس از ریختن آب جوش به روی اون، در بازه ی زمانی حدود 5 الی 10 دقیقه ای چای ترش حاضر می شه.

طریقه درست کردن چای ترش به صورت سرد

مقدار مناسبی از چای ترش رو به یک پارچ آب سرد اضافه کرده و خوب هم بزنید، چون قدرت جذب آب سرد کمه، بتهر اینه که ترکیب رو ۱۲ الی ۱۴ ساعت درون یخچال قرار بدین. کم کم می بینین که به مرور زمان آب طعم و رنگ چای قرمز رو به خودش می‌گیره. بعد از زمان گفته شده مخلوط رو از صافی رد کنید و داخل فنجان یا لیوان بریزید. در پایان بهش یخ و شربت اضافه کنید. نوشیدنی سرد چای ترش شما آماده است.

اطلاعات و ترکیبات دارویی چای ترش

پای ترش دارای ترکیبات شیمیایی و دارویی زیادی شامل اسیدهای اگزالیک، مالیک، سیتریک، استئاریک، تارتاریک، آسکوربیک، آراشیدیک، پروتوکاتچوئیک و اسید هیبیسکوس، آنیس آلدهید، دِلفینیدین، سیانیدین، بتاکاروتن، بتاسیتوسترول، گالاکتوز، گاسیپتین، پکتین و کوئرستین است.

ترشی گیاه هیبیسکوس به خاطر وجود اسید سیتریک و ویتامین ث می تونه باشه، همچنین این گیاه دارای آنتی اکسیدان‌های ضد چربی خون است. عقیده بر اینست که وجود مقادیر زیاد آنتوسیانین Anthocyanins در کاسبرگ‌های گیاه نقش مهمی در کاهش فشارخون و خواص ضد سرطانی اون ایفا می کنه.

بخش های مورد استفاده ی چای ترش

در حالت عادی بیشتر از گل برگ های گیاه هیبیسکوس برای دم کردن چای و مصارف دارویی استفاده می کنند، اما با توجه به اونچه که در بالا گفته شد، دانه ها و برگ های این گیاه هم قابلیت استفاده رو دارند.

کاربرد چای ترش در طب سنتی

پای ترش دارای طبعی سرد و خشکه و برای افراد گرم مزاج گزینه ی مناسبی است. در طب سنتی از چای ترش برای درمان فشارخون بالا، بیماری‌های کبد و تب و… استفاده می‌شد. در طب سنتیِ آفریقا این گیاه رو برای درمان سرفه و گلودرد و همچنین به عنوان آنتی باکتری، مدرّ، ضد اسپاسم و از بین برنده ی زرداب و صفرا مصرف می‌کنند. در طب سنتی تایلند چای قرمز رو برای از بین بردن سنگ کلیه به کار می‌برند.

مضرات استفاده ی بیش از حد چای ترش

مصرف چای ترش در دوزهای توصیه شده هیچ مشکلی ایجاد نمی کنه. چون چای قرمز فشار خون رو پایین میاره افرادی که فشار خون پایینی دارند، باید از مصرف اون خودداری بکنند. مصرف زیاد این چای در افراد با فشار خون پایین می‌تونه عوارضی همچون ضعف، سرگیجه و حتی آسیب به قلب و مغز رو به همراه داشته باشه.

زنان باردار هم باید از مصرف چای قرمز خودداری کنند. نوشیدن چای ترش در برخی افراد ممکنه موجب توهم ‌بشه؛ همچنین برخی از اشخاص هم به مصرف چای قرمز حساسیت نشون می‌دن. این حساسیت بیشتر به صورت قرمز شدن چشم یا تب بروز می‌کنه.

توصیه شده است که زنان باردار، شیرده، یائسه و یا افرادی که از اختلالات هورمونی رنج می برند از این چای استفاده نکنند. استفاده از چای ترش در زنان باردار موجب افت فشار و ایجاد ضعف عمومی در بدن خواهد شد.

 نکات کلیدی و مهم درباره ی چای ترش

• چای ترش یک گزینه عالی برای خنک کردن بدنه.
• چای ترش یک روش خوب برای استراحت بهتر بدنه.
• اسم دیگه چای ترش چای روزل است.
• چای ترش یک معجون ضد پیریه.

جدول ارزش غذایی چای ترش