چای یربا ماته، خواص و اطلاعات دارویی

در سراسر دنیا مردم روزانه انواع نوشیدنی رو مصرف می کنند، طبق آمار روزانه میلیاردها نفر روزشون رو با نوشیدن قهوه آغاز می کنند، جالبه بدونین در بسیاری از کشورها مرئم روزشون رو با چایی و نوشیدنی های دیگه ای آغاز می کنند که ممکنه حتی اسمشون رو هم نشنیده باشیم. یکی از این نوشیدنی ها چای یربا ماته است، در این متن اطلاعات جالبی از این چای و خواص اون براتون آوردیم با ما همراه باشین:

چای یربا ماته چیه؟

یربا ماته یا یربا میت (Yerba Mate) یک نوع نوشیدنی سنتی آمریکایی است که با استفاده از برگ های خشک  ی گلی همیشه سبز، با نام Ilex paraguariensis تهیه می شه. این گل یکی از گیاهان بومی آمریکای جنوبیه، در حالت عادی این گیاه رو در طبیعت می شه پیدا کرد ولی به صورت زراعی هم زمین های کشاورزی با این گیاه و گیاهان هم خانواده‌اش کشت می شن.

بر طبق گفته ها و تحقیقان چایی یربا ماته انرژی بخشی قهوه، خواص سلامتی چای و شادی آوری شکلات رو در قالب یک نوشیدنی به مردم ارائه می‌ده. به خاطر خواص گفته شده، مردمان بومی آمریکا این چای رو به نام نوشیدنی خدایان اسم می برند و اروپایی ها هم از اون به عنوان طلای سبز ایندیوس یاد می‌کنند.

برگ های گیاه یربا رو معمولا روی آتش خشک می کنند و بعد از خشک شدن کامل اون رو در آب گرم دم می کنند تا یک نوع دمنوش یا به اصطلاح چای ماته تهیه بشه. بومیان آمریکا چای ماته رو به صورت سنتی در درون یک ظرف ساخته شده از پوست کدو تهیه می کنند و با نوعی نی مخصوص به نام بومبیلا که جنس فلزی داره و در قسمت انتهاییش یک فیلتر وجود داره می نوشند.

بعد از تست های فراوان برای تهیه و دم کردن این چای، امروزه لیوان های مخصوصی برای سرو این چای ساخته شده که کاملا شبیه کدو بوده و در اون چای رو می نوشند. گفته می شه که نوشیدن چای در ظرف ساخته شده از کدو نشانه ی دوستی و پیوند به حساب میاد.

اگر سری به اروگوئه بزنین احتمالا مردمی رو می بینین که با یک لیوان چایی ماته در دست تو خیابون راه می رن، مصرف و نوشیدن این چای در آرژانتین مانند یک رسم ملی تلقی می شه و مبلغی حدود 500 میلیون دلار سالانه برای جشن اون هزینه می شه. بر طبق اخرین نظرسنجی ها در مورد چای یربا ماته، 92 درصد از خانواده های آرژانتینی از این چای استفاده می کنند.

خواص چای یربا ماته

چای ماته یا یربا ماته دارای خواص زیادی است که در ادامه اونا رو می خونید:

چای ماته سرشار از آنتی اکسیدان و مواد مغذیه

چای یربا حاوی چندین ماده مغذی و مفید گیاهی از جمله گزانتینه که این ترکیبات به عنوان محرک عمل کرده و شامل کافئین و تئوبرومین هستند که در چای، قهوه و شکلات هم یافت می شن. مورد بعدی مشتقات کافویله که این ترکیبات اصلی ترین آنتی اکسیدان های تقویت کننده سلامتی موجود در چای هستند.

همچنین دارای ساپونین ها و پلی فنول هاست، ساپونین ها ترکیبات تلخی هستند که خاصیت ضد التهابی و کاهش دهنده کلسترول خون رو دارند. پلی فنول ها هم گروه بزرگی از آنتی اکسیدان ها هستند که با کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها مرتبط اند.

جالب اینجاست که به نظر می رسه قدرت آنتی اکسیدانی چای یربا کمی بیشتر از چای سبز باشه، علاوه بر این، این چای علاوه بر هر ویتامین و ماده معدنی مورد نیاز بدن، ممکنه حاوی هفت عدد از 9 اسید آمینه ضروری برای بدن باشه.

چای ماته انرژی رو تقویت و تمرکز ذهنی رو بهبود می بخشه

یربا ماته با 85 میلی گرم کافئین در هر فنجان، نسبت به قهوه کافئین کمتری داره ولی کافئینش از چای عادی بیشتره. پس، درست مثل هر غذا یا نوشیدنی کافئین دار، ممکنه سطح انرژی شما رو افزایش بده و احساس خستگی کمتری در شما ایجاد بکنه. کافئین همچنین می تونه بر روی برخی از مولکول های سیگنالینگ در مغز تأثیر گذاشته و برای تمرکز ذهنی فرد مفید باشه.

چندین مطالعه انسانی بهبود هوشیاری، تقویت حافظه کوتاه مدت و زمان واکنش رو در شرکت کنندگانی که یک دوز واحد حاوی 37.5-450 میلی گرم کافئین مصرف کرده بودند، نشون داد. علاوه بر این، کسانی که به طور منظم یربا مصرف می کنند اغلب مانند زمانی که قهوه می نوشند احساس هوشیاری بیشتری، بدون هیچ عوارض جانبی ناخوشایندی می کنند.

چای ماته عملکرد بدنی رو بهبود می بخشه

کافئین باعث بهبود انقباضات عضلانی، کاهش خستگی و بهبود عملکرد ورزشی به میزان 5٪ می شه، از اونجایی که یربا ماته حاوی مقدار متوسطی کافئینه، کسانی که اون رو مصرف می کنند، می تونن از مزایای عملکرد بدنی بالاتری بهره مند بشن. طی یک مطالعه، به کسانی که قبل از ورزش یک کپسول 1 گرمی برگ یربا داده بودند، 24٪ چربی بیشتری در طول ورزش با شدت متوسط سوزانده بودند.

مصرف چای یربا ماته باعث می شه که سوخت و ساز بدن و در نتیجه چربی سوزی در طی ورزش به چرب افزایش پیدا بکنه. همچنین ممکنه این چای انقباضات عضلانی رو بهبود بخشیده و خستگی رو تا حد زیادی پایین بیاره، همه این موارد ممکنه فرد رو برای داشتن عملکرد بدنی بهتر کمک بکنه.

چای ماته بدن رو در برابر عفونت ها محافظت می کنه

چای یربا با خواص ضد باکتری خود از عفونت های باکتریایی، انگل و قارچ ها جلوگیری می کنه. یک مطالعه در سطح آزمایشگاهی نشون داد که دوز بالای عصاره یربا باعث غیرفعال شدن باکتری E. coli می شه، این باکتری عامل علائم مسمومیت غذایی مانند گرفتگی معده و اسهال است.

ترکیبات موجود در یربا ماته همچنین ممکنه از رشد مالاسزیا فورفور، قارچی که مسئول پوسته پوسته شدن، شوره سر و برخی از بثورات پوستی به شمار میاد، جلوگیری بکنه. در نهایت، تحقیقات نشون می دن که ترکیبات موجود در این چای ممکنه تا حدی انگلهای موجود در روده رو از بین ببره.

چای یربا ماته به لاغری و حذف چربی های شکمی کمک می کنه

مطالعات حیوانی نشون می دن که چای یربا ماته می تونه باعث کاهش اشتها و افزایش متابولیسم بدن بشه، این امر می تونه منجر به کاهش وزن بشه. به نظر می رسه که این چای تعداد کل سلولهای چربی رو پایین میاره و میزان چربی موجود در اونا رو کاهش می ده.

در یک مطالعه 12 هفته ای روی افراد دارای اضافه وزن، به تعدادی از شرکت کنندگان 3 گرم پودر یربا در روز داده شد، در نهایت مشخص شد به طور متوسط 1.5 پوند (0.7 کیلوگرم) وزن کم کرده بودند. اونا همچنین در ناحیه کمر و باسن 2٪ کاهش چربی داشتند که نشانگر تاثیر این چای بر چربی های شکم و پهلوئه.

چای یربا ماته سیستم ایمنی بدن رو تقویت می کنه

یربا ماته حاوی مقادیری ساپونینه که این موارد ترکیبات طبیعی با خاصیت ضد التهابی هستند. علاوه بر این، مقدار کمی ویتامین C ، ویتامین E ، سلنیوم و روی هم در ترکیبات این چای دیده می شه. آنتی اکسیدان های موجود در چای می تونن سیستم ایمنی بدن فرد رو تقویت کرده و سلامت بدن رو بالا ببرند.

چای یربا ماته سطح قند خون رو پایین میاره

چای یربا ممکنه به کاهش قند خون عوارض مربوط به دیابت هم کمک بکنه. یک مطالعه که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده بود، اخیراً گزارش کرده است که مصرف پای ماته سیگنالینگ انسولین رو بهبود می بخشه،این چای همچنین باعث کاهش تولیدات نهایی پیشرفته گلیکز (AGEs) می شه، که در توسعه و بدتر شدن بسیاری از بیماری ها نقش دارند.

چای یربا خطر بروز بیماری های قلبی رو کم می کنه

چای یربا حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی زیادی مانند مشتقات کافویل و پلی فنول هاست که می تونن بدن رو در برابر بیماری های قلبی محافظت بکنند. مطالعات سلولی روی حیوانات آزمایشگاهی گزارش می دن که عصاره یربا یک نوع محافظت در برابر بیماری های قلبی فراهم می کنه.

چای یربا سطح کلسترول رو هم کاهش می ده، در یک مطالعه 40 روزه، شرکت کنندگانی که هر روز 11 اونس (330 میلی لیتر) یربا می نوشیدند سطح کلسترول LDL بدشون 8.6-13.1٪ کاهش داشت. در نهایت می شه گفت خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و کاهش کلسترول یربا به محافظت از بدن در برابر بیماری های قلبی کمک می کنه.

کاربردهای مختلف چای یربا ماته

از برگ های خشک شده ی گیاه یربا ماته چای یربا تهیه می کنند که دارای طعم، مزه و خواص بالایی است. در ادامه به نحوه و طرز تهیه این چای با روش های مختلف می پردازیم:

طرز تهیه و دم کردن چای یربا ماته

چای یربا به طور سنتی در ظرفی کدو شکل سرو می شه که بهش کالاباش هم گفته می شه، این چای معمولاً از طریق نی فلزی که در انتهای اون یک فیلتر قرار داره، نوشیده می شه تا قطعات برگی اون داخل دهان نره. برای تهیه این چای، قبل از افزودن آب داغ، یک سوم پایینی کالاباش رو با برگ های ماته خشک پر کرده و روش آب جوش بریزید. یا اگه تی بگ ماته دارین یک تی بگ در لیوان گذاشته و روش آب گرم بریزین.

این چای غالباً با شکر قهروه ای، آبلیمو یا شیر سرو می شه و می توان قبل از استفاده از برگ های جدید چندین بار با آب داغ اون رو پر کرد تا غلطت بیشتری ایجاد بکنه. این چای به طور سنتی گرم مصرف می شه. البته بر طبق ذائقه یربا رو می تونین گرم یا سرد مصرف بکنین، برای سرد مصرف کردن می تونین اون رو بعد از شیرین کردن در یخچال بذارین تا سرد بشه.

البته چای ماته به روش های دیگه ای مانند روش های زیر هم تهیه می شه:

روش آرژانتینی (سنتی)

لیوان مخصوص چای لاته رو تا میزان 1/3 یا 1/2 با استفاده از برگ های خشک شده گیاه یربا ماته پر کنید. لیوان رو به صورت کج گرفته و نی مخصوص یا بومبیلا رو به ته لیوان برسونین، مقداری آب داغ روی برگ ها بریزین و بذارین چند دقیقه بمونه. بعد از این زمان چای ماته شما آماده است و می تونین اون رو میل کنید.

دم کردن یا تهیه چای ماته با فرنچ پرس

به میزان 2 قاشق چای خوری از برگ های خشک شده یربا ماته رو در فرنچ پرس ریخته و دو فنجان آب داغ بر روی برگ ها بریزین، بعد از ریختن آب بذارین 4 تا 6 دقیق بمونه تا دم بکشه، می تونین برای جدا کردن برگ ها از چای دسته پرس رو فشار بدین. چای یربای شما آماده است، اون رو در فنجان ریخته و با شکر یا آب لیموی تازه طعم دار کنین و بنوشید.

اطلاعات و ترکیبات دارویی چای یربا ماته

چای ماته یک نیروگاه مغذی با انواع ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها است. بر طبق تحقیقات یربا تقریباً تمامی مواد مغذی لازم برای زنده ماندن رو داراست. یربا ماته دارای ویتامین A، ویتامین B1 ،B2 ،B3 و B5، ویتامین C، ویتامین E، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سلنیوم، سدیم، گوگرد، فلز روی و همچنین حاوی سایر مواد مغذی سودمند مانند تانن ها، مواد معدنی، کلروفیل، فلاونوئیدها و 15 اسید آمینه است.

چای یربا ماته حاوی 11 پلی فنول و قدرت آنتی اکسیدانی بالاتری نسبت به سایر چای ها داره. مصرف این چای می تونه یک شروع بنیادی بزرگ برای رفع کمبود های تغذیه ای و مواد مغذی مورد نیاز بدن باشه و بعد از رفع کمبود های بدن مواد خاصی رو برای بهینه سازی انرژی، خواب، هضم و مزایای سلامتی دیگه به همراه داشته باشه.

بخش های مورد استفاده ی چای یربا ماته

تنها قسمت مورد استفاده گیاه یربا ماته برگ های چای است که برای تهیه و دم کردن چای یربا از اون استفاده می شه.

کاربرد چای یربا ماته در طب سنتی

در طب سنتی برای چای یربا ماته طبع سرد در نظر گرفتن و معتقدن خواصی همچون رفع التهاب، افزایش انرژی، رفع خستگی، بهبود تمرکز و افزایش عملکرد ذهن، بهبود انقباض عضلانی و بهبود عملکرد ورزشی در بدنسازان، جلوگیری از ابتلا به عفونت های باکتریایی، قارچی و انگلی، کاهش قند خون و عوارض ناشی از بیماری دیابت و بهبود سلامت قلب داره.

مضرات استفاده ی بیش از حد چای یربا ماته

با توجه به خواص بی شمار چای یربا ماته، مصرف اصولی اون عارضه ای ایجاد نمی کنه، اما مطالعات نشون می دن که نوشیدن مقادیر زیاد چای یربا ماته برای مدت طولانی ممکنه خطر ابتلا به سرطان های دستگاه تنفس فوقانی و دستگاه گوارش رو افزایش بده. همچنین چون اغلب در دمای بسیار گرم مصرف می شه می تونه به پوشش دستگاه تنفسی و دستگاه گوارش آسیب رسونده و خطر تشکیل سلول های سرطانی رو بالا ببره.

چای یربا حاوی مقداری کافئینه. کافئین زیاد در برخی افراد باعث سردرد، میگرن و فشار خون می شه. زنان باردار باید مصرف یربا رو حداکثر به سه فنجان در روز محدود کنند. کافئین زیاد ممکنه خطر سقط جنین و وزن کم نوزاد هنگام تولد رو افزایش بده.

نکات کلیدی و مهم درباره ی چای یربا ماته

• چای ماته برای زنان باردار و کودکان گزینه ی مناسبی نیست.
• چای یربا جایگزین مناسبی برای قهوه است.
• مصرف یربا ماته در دوران بارداری خطر سقط جنین رو بالا می بره.
• باراک اوباما، پاپ فرانسیس، لیونل مسی، کریستیانو رونالدو، نیمار، آنتوان گریزمن و لوییس سوارز از علاقه مندان چای یربا ماته هستند.