فهرست مطالب
فندی یکی دیگه از خشکبار و آجیل های پر مصرف در دنیاست که خواص سلامتی فراوانی داره، این مغز پر خاصیت در سراسر دنیا رشد کرده و در موارد زیادی قابلیت استفاده داره، در نوشته حاضر اطلاعات جامعی از خواص فندق، اطلاعات دارویی و کاربردهای اون نوشته شده است، با ما باشین:
فندق چیه؟
فندق با نام علمی Corylus avellana، از خانواده Corylaceae و نام انگلیسی Hazelnut است. این گیاه در اصل درختچه ای به ارتفاع تقریبا دو متر است که ارتفاع اون در نواحی مساعد تا شش هم متر می رسه، برگهای درخت فندق پهن و نوک تیز با دو ردیف دندانه، به رنگ سبز و یا دمبرگی به طول تقریبی یک سانتیمتر است، فندق دارای دو نوع گل نر و ماده است که به شکل سنبله آویخته در پاییز ظاهر می شه.
میوه فندق گرد و به اندازه ۱. ۵ تا ۲ . ۵ سانتیمتر است و دارای پوششی سبز رنگه که پس از خشک شدن از اون جدا می شه، فندق میوه ای به شکل کروی ناصاف و به قطر ۱۰ تا ۱۵ میلیمتر بوده و دارای یک پوسته خارجی لیف دار است که پوسته نرم رو احاطه کرده است؛ پوسته خارجی هنگام رسیده میوه می افته، مغز دانه خوراکی بوده و به شکل خام یا بو داده مصرف می شه و یا برای تهیه خمیر اون رو آسیاب می کنند.
تاریخچه فندق
درخت فندق در بسیاری از مناطق کره زمین پراکنش داره و در نواحی وسیعی از اروپا، آسیای صغیر و حوزه قفقاز دیده می شه، اولین بقایای باقیمانده از درخت فندق در ارتفاعات ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ متری در منطقه ای از مقدونیه سابق به شکل فسیل پیدا شده است و این بقایا به آخرین دوره یخبندان بر می گرده.
دانه های فندق توسط پستاندران کوچک (سنجاب و موش) و پرندگان مصرف می شن و یکی از عوامل گسترش این درخت، مصرف دانه ها توسط این حیوانات کوچک است. فندق معمولی درختچه بومی آسیا و اروپا است، این گیاه بخش مهمی از پرچین هایی هست که در مناطق پست انگلیس به شکل سنتی مرز مزارع محسوب می شدند.
فندق یکی از آجیل های پرمصرف و پر سابقه است که گیاه شناسان معتقدند منشأ اون قاره آسیاست، نسخه های خطی پیدا شده در چین که مربوط به پنج هزار سال پیش است، بیانگر اینه که چینیان باستان میوه فندق رو یک غذای مقدس می دونستن و اون رو مصرف می کردند.
فندق، به صورت تجاری در جنوب اروپا و ایالات ارگان و واشنگتن آمریکا تولید می شه، کشور ترکیه با تولید بیش از ۵۰۰ هزار تن فندق در سال بزرگترین تولید کننده فندق در جهان محسوب می شه، ایتالیا با تولید ۱۲۹ هزار تن، آمریکا با ۲۵ هزار تن، اسپانیا با ۲۲ هزار تن، کشور آذربایجان با تولید ۲۰ هزار تن، چین با ۱۳۰۵ هزار تن، کشور ایران با ۱۳ هزار تن، کشور فرانسه با تولید ۶ . ۵ هزار تن، کشور گرجستان با ۴ هزار تن و کشور روسیه با ۳. ۵ تن در جایگاه بعدی تولید فندق قرار دارند.
نام فندق از لغت باستانی و یونانی korys، به معنی کلاه مشتق شده است. امروزه درخت فندق نماد و نشانه ای از زندگی و جاودانگی محسوب می شه؛ در عهد باستان و در زمان رومیان فندق نمادی از صلح و دوستی بوده است، در کشور انگلیس معتقدند آویزان کردن شاخه های فندق سبب خوش شانسی و موفقیت می شه.
خواص فندق
فندق خواص دارویی و سلامتی زیادی داره که در ادامه می تونین نمونه هایی از اونا رو بخونین:
فندق برای سلامت قلب مفیده
خوردن آجیل برای محافظت از قلب مفید تلقی می شه، در مغز فندق، غلظت بالای آنتی اکسیدان ها و چربی های سالم ممکن است پتانسیل آنتی اکسیدان رو افزایش داده و سطح کلسترول رو در خون پایین بیاره. در یک مطالعه یک ماهه 21 نفر با سطح کلسترول بالا آزمایش شدن که در نهایت مشخص شد، 18-20٪ کل کالری دریافتی روزانه خودشون رو با خوردن فندق مصرف می کردند.
همچنین نتایج نشون داد که میزان کلسترول، تری گلیسیرید و کلسترول بدLDL با خوردن فندق کاهش پیدا می کنه. در شرکت کنندگان همچنین نشانه هایی از بهبود در سلامت شریان و نشانگرهای التهاب در خون مشاهده شد. علاوه بر این، در طی 9 مطالعه بیش از 400 نفر آزمایش شدند که در کسانی که فندق می خوردند، کاهش LDL بد و کلسترول کل مشاهده شد، در حالی که کلسترول خوب HDL و تری گلیسیرید بدون تغییر باقی مانده بود.
علاوه بر موارد گفته شده، به نظر می رسه که محتوای بالای اسیدهای چرب، فیبر غذایی، آنتی اکسیدان ها، پتاسیم و منیزیم در فندق به عادی سازی فشار خون کمک می کنه. به طور کلی، خوردن 29 تا 69 گرم فندق در روز با بهبود پارامترهای سلامت قلب می تونه همراه باشه.
فندق خطر بروز سرطان رو کاهش می ده
مقدار بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی، ویتامین ها و مواد معدنی در فندق، می تونه برخی از خواص ضد سرطانی به این مغز خوراکی بده. در میان مغزهای دیگه مانند گردو و پسته، فندق بیشترین غلظت دسته های آنتی اکسیدانی رو داره که به عنوان پروآنتوسیانیدین شناخته می شه.
برخی از مطالعات آزمایشگاهی روی حیوانات نشون داده اند كه پروآنتوسیانیدین ها می تونن به پیشگیری و درمان برخی از انواع سرطان ها كمك بكنند. تصور می شه که این ترکیبات در برابر استرس اکسیداتیو بدن رو محافظت می کنند. علاوه بر این، فندق سرشار از ویتامینE و آنتی اکسیدان های قوی دیگه ست که بدن رو در برابر آسیب های سلولی، که باعث سرطان یا پیشرفت اون می شن، محافظت می کنند.
چند مطالعه آزمایشگاهی دیگه نشون دادن که عصاره فندق می تونه در درمان سرطان دهانه رحم، کبد، پستان و روده بزرگ مفید باشه، علاوه بر این، یک مطالعه حیوانی با استفاده از محصولی ساخته شده از عصاره پوست فندق منجر به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ بعد از هشت هفته مطالعه شد.
فندق خواص ضد التهابی داره
به دلیل غلظت بالای چربی های سالم، فندق با کاهش مارکرهای التهابی می تونه روی کاهش التهاب تاثیر داره. یک مطالعه بررسی کرد که چگونه خوردن فندق بر روی نشانگرهای التهابی مانند پروتئین واکنش پذیر C با حساسیت بالا در 21 نفر با سطح کلسترول بالا تأثیر می ذاره. شرکت کنندگان پس از چهار هفته پیروی از رژیم غذایی که در اون فندق 18-20٪ کل کالری دریافتی رو داشت، کاهش قابل توجهی در التهاب رو تجربه کردند.
علاوه بر این، خوردن هر روز 60 گرم فندق به مدت 12 هفته به کاهش مارکرهای التهابی در افراد دارای اضافه وزن و چاقی کمک می کنه. مطالعه دیگری بررسی کرد که چگونه خوردن فندق بر التهاب تأثیر می ذاره، مشخص شد که خوردن 40 گرم فندق ممکنه پاسخ التهابی رو در افراد سالم کاهش بده. به طور مشابه، 50 نفر با سندرم متابولیک پس از مصرف 30 گرم ترکیبی از مغزهای خام، 15 گرم گردو ، 7.5 گرم بادام و 7.5 گرم فندق – به مدت 12 هفته، در مقایسه با گروه کنترلی، کاهش التهاب رو تجربه کردند.
فندق به کاهش سطح قند خون کمک می کنه
مطالعات نشون می دن که آجیل هایی مانند فندق، بادام و گردو به کاهش سطح قند خون کمک می کنند، در یک مطالعه تأثیر فندق بر سطح قند خون ناشتا در 48 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 بررسی شد. حدود نیمی از اونا فندق رو به عنوان میان وعده مصرف می کردند، در حالی که بقیه به عنوان یک گروه کنترلی با موارد دیگه عمل می کردند. پس از هشت هفته، گروه فندق کاهش قابل توجهی در سطح قند خون ناشتا تجربه کردند.
در مطالعه دیگری ترکیبی از 30 گرم آجیل مخلوط، 15 گرم گردو، 7.5 گرم بادام و 7.5 گرم فندق رو به 50 فرد مبتلا به سندرم متابولیک دادند، پس از 12 هفته، نتایج کاهش قابل توجهی در سطح انسولین ناشتای اونا نشون داد. به علاوه، ثابت شد که اسید اولئیک، که اسید چرب اصلی موجود در فندقه، اثرات مفیدی بر حساسیت نسبت به انسولین داره.
یک مطالعه دو ماهه نشون داد که یک رژیم غذایی غنی از اسید اولئیک به طور قابل توجهی قند خون ناشتا و انسولین رو کاهش می ده، در حالی که حساسیت به انسولین رو افزایش می ده.
فندق به کاهش وزن کمک می کنه
طبق تحقیقات اخیر، خوردن آجیل ممکنه به افراد برای کاهش وزن کمک بکنه، یک مطالعه در سال 2018 نشون داد که بین مصرف فندق، کاهش وزن و خطر چاقی رابطه هایی وجود داره. در این مطالعه، شرکت کنندگانی که فندق بیشتری مصرف کردند، در مقایسه با افرادی که مصرف نکردن، وزنشون پایین تر اومده بود.
بایدها و نبایدهای مصرف فندق
فندق از نظر طب سنتی ایران گرم و خشک بوده و برگ و شکوفه، گل و پوست اون (مخصوصا پوست ریشه اون) قابضه. فندق رو اگر به مقدار مناسب مصرف کنین به هیچ وجه ضرری نداره، اما افراط و زیاده روی در مصرف اون ممکنه ایجاد نفخ و گاز شکم کرده و در افرادی حالت تهوع ایجاد بکنه. برای جلوگیری از پیش اومدم این عوارض باید فندق رو با آب و عسل و یا با سکنجبین بخورین. در بعضی از افراد که به فندق حساسیت دارند، ممکنه مصرف فندق واکنش های جدی آلرژیک شامل مشکلات تنفسی تهدید کننده حیاتی (آنافیلاکسی) ایجاد بشه، پس در مصرف اون زیاده روی نکنید.
مصارف و کاربردهای فندق
امروزه در صنایع غذایی فندق رو به شکل خام، بو داده، مخلوط، ورقه ای، پودر شده و یا به شکل پوره در تهیه انواع شکلات ها، بیسکوییت ها، شیرینی ها و انواع سالادها و بستنی ها به کار می برند. راههای زیادی برای استفاده از فندق در غذاهای روزانه وجود داره، می تونین فندق رو به شکل خام یا بو داده میل کنید، می تونین این آجیل مغذی رو به سالاد، سوپ، مخلوط غلات پخته شده و یا به محصولات لبنی مانند ماست و پنیر اضافه کرده و میل نمایید.
مغز فندق در حدود ۶۰ درصد روغن داره که به رنگ زرد روشن بوده و دارای طعمی ملایم و بوی مطبوعی می باشد؛ این روغن به مصرف تغذیه، عطر سازی و نقاشی می رسد. از فندق در صنایع شیرینی و شکلات سازی استفاده می شه، در کشور آمریکا از فندق مانند بادام زمینی، کره ای استخراج شده است که به شکل تجاری به عنوان کره فندق برای صبحانه استفاده می شه. در کشور اتریش، شیرینی سنتی و بسیار محبوبی از فندق تهیه و عرضه می کنند.
استرالیا یکی از بزرگترین وارد کنندگان فندق محسوب می شه و سالیانه بیش از دو هزار تن فندق توسط شرکتهای بیسکویت سازی و روغن سازی وارد و مصرف می شه، در استرالیا از روغن فندق برای سرخ کردن استفاده می کنند. از فندق در صنایع غذایی به شکل گسترده ای استفاده می شه و چون فندق قابلیت ترکیب و طعم بخشی بالایی با شیر و شکلات داره در تهیه انواع شیرینی ها و شکلات ها به شکل گسترده ای استفاده می شه.
در کشور آلمان از مخلوط تهیه شده از آرد و فندق دسرهایی تهیه و مصرف می شه. از روغن استخراج شده ی فندق در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می کنند. روغن فندق که از فشردن مغز اون به دست میاد به شدت خوش طعم بوده و به عنوان روغن در آشپزی مصرف می شه. در شیرینی پزی برای تهیه سوهان به مقدار زیادی فندق به کار می ره و برای تهیه انواع ترافل ها (شکلات لوبیایی شکل) اون رو با شکلات مخلوط می کنند.
جدول ارزش غذایی فندق
فندق از درشت مغذی ها و ریز مغذی هایی مطابق با جداول زیر تشکیل شده است که ارزش غذایی آن را می سازند.
| تشکیل دهنده اصلی | مقدار در100 گرم |
| انرژی (کالری) | 628 کیلوکالری |
| کربوهیدرات | 16.70 گرم |
| پروتئین | 14.95 گرم |
| چربی | 60.75 گرم |
| آب | 5.31 گرم |
| فیبر | 9.70 گرم |
| قند | 4.34 گرم |
| کلسترول | 0.00 میلی گرم |
ویتامین های فندق
| نام ویتامین | مقدار در 100 گرم |
| ویتامین A | 1.00 میکروگرم |
| ویتامین D | 0.00 میکروگرم |
| ویتامین E | 15.03 میلی گرم |
| ویتامین K | 14.20 میکروگرم |
| ویتامین C | 6.30 میلی گرم |
| تیامین (B1) | 0.64 میلی گرم |
| ریبوفلاوین (B2) | 0.11 میلی گرم |
| نیاسین (B3) | 1.80 میلی گرم |
| کولین (B4) | 45.60میلی گرم |
| پانتوتنیک اسید (B5) | 0.92 میلی گرم |
| ویتامین B6 | 0.56 میلی گرم |
| فولات (B9) | 113.00میکروگرم |
| ویتامین B12 | 0.00 میلی گرم |
مواد معدنی فندق
| نام ماده معدنی | مقدار در 100 گرم |
| کلسیم | 114.00 میلی گرم |
| آهن | 4.70 میلی گرم |
| منیزیم | 163.00 میلی گرم |
| فسفر | 290.00 میلی گرم |
| پتاسیم | 680.00 میلی گرم |
| سدیم | 0.00 میلی گرم |
| روی | 2.45 میلی گرم |
| مس | 1.73 میلی گرم |
| منگنز | 6.18 میلی گرم |
| سلنیم | 2.40 میکروگرم |