علف هیضه، خواص و اطلاعات دارویی

تا به حال اسم علف هیزه به گوشتون خورده؟ آیا می دونین چیه و چه کاربرد و خواصی داره؟ اگه اهل مصرف عرقیات و به صورت کلی گیاهان دارویی باشین ممکنه اسم اون رو شنیده باشین، علف هیضه یا هیزه نام یک گیاه دارویی با خواص باور نکردنی است که در این متن سعی داریم اطلاعات کاملی از اون رو در اختیارتون بذاریم، با ما همراه باشین:

علف هیضه چیست؟

گياه علف هيضه با نام علمی Pulicaria gnaphalodes گیاهی علفی و چند ساله زی از خانواده ی کاسنیان است، این گیاه داراي ساقه راست و افراشته بوده و برگهای متراکم یا تُنَکی داره، برگهاي گیاه دارای ساقه های متعدد و نیمه ساقه آغوشی هستن. ساقه های گیاه گل آذین بوده و به صورت کپه های کوچک رویش پیدا می کنند.

گیاه دارای گل هاي کناري زبانکی شکل به تعداد کمه، همچنین گل های مرکزی هم اندازه یا کمی بلندتر با گل های کناری داره. علف هیزه داراي میوه ي فندقه مانند است. در زبان فارسی به نام علف هیزه و همچنین گیاه کک کش بیابانی هم مشهوره و بیشتر در مناطق گرم و خشک و بیابانی رویش داره.

محل رویش گیاه کک کُش اغلب کنار جاده ها، اراضی به هم خورده و تخریب یافته و بستر خشکه رودهاست. این گیاه بیشتر در  ایران و اغلب در خاكهاي دامنه ارتفاعات کوهستانی خشک تا نیمه خشک کشور انتشار پیدا کرده است. علاوه براین، کک کُش بیابانی در گستره آبراهه هاي مراتع کوهستانی و نیمه کوهستانی ارتفاعات کرکس کاشان هم رویش داره.

در منطقه ی خراسان جنوبی و طبس گلشن از اوایل فروردین ماه این گیاه رشد کرده و در اوایل فصل گرما یعنی تیرماه قابل برداشت می شه، مردم محلی طبس گلشن، از عرق این گیاه شربتی معطر، گوارا و دلچسب تهیه کرده و در فصل گرما از اون استفاده می کنن و خودشون رو از دچار شدن به گرما زدگی نجات می دن.

در کشور ما این گیاه در استانهاي یزد، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان، زنجان، سمنان، تهران، قم و کرمان دیده می شه. در سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، مرکزي، هرمزگان و همدان هم می شه این گیاه رو دید.

پراکنش جغرافیائی علف هیزه در جهان عمدتاً شامل مناطقی مانند آسیا، اروپا و آفریقا است. علاوه بر این رویشگاه هاي طبیعی، وجود این گیاه در نواحی گرمسیري عربستان، قطر، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان هم گزارش شده است.

خواص علف هیضه

علف هیزه دارای خواص زیادیه که در ادامه به نمونه هایی از اونا اشاره می کنیم:

علف هیضه و تقویت حافظه

علف هیزه دارای مقادیر زیادی فسفر و مواد معدنی دیگه ست. در بحث تقویت و بهبود عملکرد حافظه فسفر عامل اصلی به شمار می ره. این گیاه به علت دارا بودن فسفر بالا در تقویت حافظه مفید عمل می کنه و مانع از زوال و ضعف حافظه می شه.

علف هیضه و خواص ضد باکتریایی

در یک مطالعه، اثر ضدباکتریایی عصاره آبی گیاه علف هیضه بر روی باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس، سودموناس ائروژینوزا، اشرشیا کلی و باسیلوس سرئوس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیقات نشون دادن که عصاره آبی گیاه علف هیزه بر روی باکتریهای مورد مطالعه مؤثر است.

این مطالعه فعالیت ضد میکروبی علف هیزه رو تأیید می کنه و کاربرد بالقوه اون رو در سیستم برای جلوگیری از رشد باکتریهای انتقال یافته از غذا و گسترش امنیت و ماندگاری خوراکیها نشون می ده. به عبارت دیگه مصرف این گیاه از رشد باکتری ها جلوگیری کرده و باکتری های انتقال یافته از غذای ناسالم رو غیر فعال می کنه.

علف هیضه و تصفیه خون

حکمای طب سنتی معتقدن که به خاطر وجود خواص ضد باکتری و همچنین ترکیبات آنتی اکسیدانی بالا، مصرف گیاه علف هیزه می تونه به سم زدایی و تصفیه خون کمک زیادی بکنه. وجود مقادیر بالای ترکیبات ضد عفونی و ضد باکتری در این گیاه به خالص سازی جریان خون کمک کرده و گردش خون رو هم بهبود می ده.

علف هیضه و تقویت کبد

آنتی اکسیدان ها عامل اصلی مقابله با فعالیت رادیکال های آزاد در یدن هستن، رادیکال های آزاد با عمل اکسیداسیون منجر به ایجاد صدمه و بیماری های زیادی در بدن می شن. یک سری از این بیماری ها روی کبد و عملکرد اون تاثیر منفی می ذارن، حکما معتقدن مصرف علف هیزه و فرآورده های اون به عنوان مقوی کبد عمل کرده و جوش ها و لک های ناشی از بدکاری (کم کاری) کبد رو هم رفع می کنند.

علف هیضه و رفع حساسیت

مردم بومی منطقه خراسان از علف هیزه در تهیه شربت استفاده می کنند و معتقدن برای رفع گرمازدگی و حساسیت های ناشی از گرما و نور خورشید مناسبه. این گیاه دارای ترکیباتیه که می تونه در رفع اگزما و حسایت های پوستی هم مفید عمل کرده و علایم و نشانه هایی مانند بثورات پوستی، خشکی پوست، قرمزی و آلرژی های حاصل از گرما رو هم بهبود بده.

کاربردهای مختلف علف هیضه

علف هیزه کاربردهای متعددی در میان مردم بومی منطقه رویشش داره؛ این کاربردها عبارتند از:

استفاده به عنوان سبزی آش

مردم تعدادی از روستاهای اطراف خراسان از گل های علف هیزه برای تهیه و طعم دادن به نوعی آش استفاده می کنند، اونا معتقدن رایحه و طعم دلپذیر این گیاه به غذاشون رنگ و بوی دلپذیری می بخشه.

عرق علف هیضه

با روش تقطیر آب از علف هیزه عرق استخراج می کنن که هم طعم خوب و عالی ای داره و هم در درمان بسیاری از اختلالات گوارشی، تقویت حافظه، رفع سرماخوردگی و درمان اسهال استفاده می شه.

دمنوش علف هیضه

از گیاه علف هیزه می توان دمنوش، دم کرده و جوشونده هم درست کرد که می گن برای رفع حساسیت های پوستی، درمان جوش صورت، جلوگیری از عفونت و تقویت کبد مناسبه.

شربت علف هیضه

از جوشاندن گیاه علف هیزه و اضافه کردن مقدار خیلی کمی شکر، یک نوع شربت خوش رنگ و خوشمزه درست می کنند و می نوشند، مردم خراسان در فصل تابستان از این عرق به طور فراوان استفاده می کنن چون به خاطر طبع سرد و خنکی که داره برای رفع گرما زدگی عالیه.

اطلاعات و ترکیبات دارویی علف هیضه

گیاه علف هیضه داراي غده هاي تک سلولی و یا چندسلولی است که حاوي مواد مترشحه رزین بوده و اغلب مواد ترشحی در سلولهاي رأسی کركهاي ترشحی این گیاه ذخیره می شن. هیضه دارای ترکیباتی نظیر فلاونوئیدها، تیمول، بنزوئیک اسید، استروئیدها، تري ترپنها و ترکیبات فنلی است. این گیاه همچنین سرشار از ترکیبات فنلی و آنتی اکسیدانی است.

بخش های مورد استفاده ی علف هیضه

تمای قسمت های گیاه علف هیزه خواص دارویی داشته و از اون برای تهیه شربت و دمنوش استفاده می کنند.

کاربرد علف هیضه در طب سنتی

طبع گیاه علف هیزه در طب سنتی سرد ذکر شده و از گذشته اون رو برای رفع عطش و گرمازدگی استفاده می کردن. حکمای طب سنتی معتقدن این گیاه و فرآورده های اون برای تقویت حافظه، تصفیه و بهبود گردش خون، تقویت کبد، رفع حساسیت های پوستی، بهبود سلامت پوست و رفع اکنه مفید عمل می کنند.

مضرات استفاده ی بیش از حد علف هیضه

در حالت عادی دوزهای توصیه شده مصرف علف هیزه عارضه ای ایجاد نمی کنه، اما در مصرف زیاد و بی رویه ی اون انواع حساسیت های پوستی به خصوص در کسانی که مستعد اگزما و حساسیت هستن گزارش شده است. زنان باردار و شیرده بهتره که از این گیاه و فرآورده های اون استفاده نکنند. شربت علف هیضه اگر در دمای داخل یخچال نگه داری نشه ممکنه باعث مسمومیت بشه.

نکات کلیدی و مهم درباره ی علف هیضه

• این گیاه رو در گذشته برای از بین بردن کک گوسفند استفاده می کردن و به همین خاطر به کک کش بیابانی معروفه.
• هنگام عبور از کنار گیاه علف هیزه بوی شیرین و مطبوعی رو حس می کنین.
• تعدادی از مردم روستاهای خراسان از گل این گیاه برای آش استفاده می کنن.
• برگ های گیاه دارای جلای روغنی هستند.