زرشک چگونه با دیابت مقابله می کند؟ خواص زرشک برای قند خون و دیابت

در این نوشته با توضیحاتی درباره ی قند خون، زرشک و دیابت، به بررسی نقش بربرین موجود در زرشک در درمان دیابت نوع 2 خواهیم پرداخت.

دیابت قندی یکی از شایع ترین بیماریهای مزمنه و به سه نوع اصلی دیابت نوع 1 یا جوانان و دیابت نوع 2 یا بزرگسالان و دیابت حاملگی تقسیم می‌شه که حداقل 285 میلیون نفر در سطح جهان مبتلا به دیابت نوع 2 (T2DM) هستن.

این بیماری در نتیجه ی تعامل بین فاکتورهای وراثتی و محیطی به وجود میاد و در حالی که عوامل خطر این بیماری مانند: سن، قومیت و ژنتیک قابل کنترل نیستن، باید به گونه ای دقیق عوامل محیطی از جمله عدم تحرک، سبک زندگی و رژیم غذایی سازماندهی بشه تا شیوع دیابت رو مهار کنه.

امروزه استفاده از گیاهان با خواص عملکردی (مانند زرشک) به صورت شگفت انگیزی می‌تونن به عنوان منبعی برای اقدامات کنترلی دیابت نوع 2 و کاهش اثرات این بیماری در جمعیت در نظر گرفته بشن و همچنین نقشی کمک‌کننده در رفع محدودیت‌های استراتژی‌های فعلی دارویی داشته باشن.

دیابت

دیابت ملیتوس (DM) ،که معمولاً به عنوان دیابت شناخته می‌شه، گروهی از اختلالات متابولیکیه که با قند خون بالا در طی مدت طولانی مشخص می‌شه. علائم قند خون بالا شامل تکرر ادرار، افزایش تشنگی و افزایش گرسنگیه.

در صورت عدم درمان، دیابت می‌تونه عوارض بسیاری ایجاد کنه. عوارض حاد می‌تونه شامل کتواسیدوز دیابتی و یا مرگ باشه. عوارض طولانی مدت جدی شامل بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی، بیماری مزمن کلیه، زخم پا و آسیب‌دیدگی چشم‌ها است.

عوارض دیابت

دیابت به این دلیل ایجاد می‌شه که پانکراس به اندازه ی کافی انسولین تولید نمی‌کنه، یا سلول‌های بدن به درستی به انسولین تولید شده پاسخ نمی‌ده.

انسولین با اتصال به گیرنده‌های خود بر سطح سلول، باعث باز شدن کانال‌های عبوردهنده گلوکز گشته و در نتیجه گلوکز وارد سلول شده و سبب کاهش قند خون می‌شه.

انواع دیابت

 3نوع اصلی از دیابت وجود داره:

دیابت نوع 1 یا دیابت وابسته به انسولین (IDDM) یا “دیابت جوانان“

در نتیجه عدم تولید انسولین به میزان کافی، به دلیل از بین رفتن سلولهای بتا پانکراس ایجاد می شه. از بین رفتن سلول‌های بتا با واکنش خود ایمنی ایجاد می‌شه که علت این پاسخ خود ایمنی می‌تونه به دلیل عوامل ژنتیکی و فیزیولوژی بدن و یا فاکتورهای محیطی باشه.

دیابت نوع 2 یا دیابت غیر وابسته به انسولین (NIDDM) یا “دیابت بزرگسالان“

این نوع دیابت با مقاومت به انسولین شروع می‌شه، شرایطی که سلول‌ها در اون قادر به پاسخگویی صحیح به انسولین نیستن. با پیشرفت بیماری، کمبود انسولین نیز ممکنه ایجاد بشه و این بیماران نیاز به تزریق انسولین نیز پیدا خواهند کرد. شایع‌ترین علت، ترکیبی از وزن بیش از حد بدن و عدم ورزش کافی است.

دیابت حاملگی

دیابت حاملگی سومین شکل اصلی است و هنگامی رخ می‌دهد که زنان باردار بدون سابقه قبلی دیابت، میزان قند خون بالایی دارند.

مدیریت دیابت

مدیریت دیابت به نگه داشتن سطح قند خون در حد طبیعی تمرکز داره. این امر معمولاً با تغییر رژیم غذایی، ورزش، کاهش وزن و استفاده از داروهای مناسب انجام می‌شه.

جلوگیری از مصرف دخانیات، کنترل فشار خون، حفظ مراقبت مناسب از پا و مراقبت از چشم برای افراد مبتلا به این بیماری مهم است.

تغییر در رژیم غذایی به عنوان یکی از مهمترین فاکتورها در مدیریت و کاهش عوارض این بیماری می‌تونه شامل مصرف مواد غذایی با میزان کربوهیدرات پایین و استفاده از غذاها و نوشیدنی‌های گیاهیه که دارای خواص دارویی و عملکردی ضد دیابتی و کاهش دهنده قند خون هستن.

دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 (T2DM) یکی از مهمترین تهدیدات برای بهداشت عمومی جهانی در قرن بیست و یکمه و خطر ابتلا به مرگ زودرس فرد رو دو برابر می‌کنه.

1.  معده غذا رو به گلوکز تبدیل می کنه.
2. گلوکز وارد جریان خون می شه.
3. پانکراس انسولین تولید می کنه اما بدن نمی تونه به طور مؤثر از اون استفاده کنه.
4. گلوکز به طور مؤثر نمی‌تونه وارد سلول‌ها بشه.
5. افزایش سطح گلوکز در خون

T2DM  به تنهایی حداقل 90٪ از کل موارد تشخیص داده شده دیابت رو تشکیل می‌ده که 8/8 درصد از جمعیت بالغ رو شامل می‌شه و ابتلا به اون در بین زنان و مردان برابره.

بسیاری از محققان بر این عقیدن که برآورد جهانی 285 میلیون مورد از این بیماری ممکنه تا سال 2030 تقریباً دو برابر بشه.

 فرضیه اینه که کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، با تغییرات سریع سنتی در رژیم غذایی و سبک زندگی، در معرض خطر اپیدمی دیابت نوع 2 تا سال 2030 هستن و بر این اساس، آگاهی عمومی از عوامل و اثرات این بیماری و نحوه مدیریت اون می‌تونه در پیشگیری و بهبود مبتلایان، بسیار مفید و تاثیرگذار باشه.

فاکتورهای خطر دیابت

• استعداد ژنتیکی
• سن
• اضافه وزن / چاقی
• عدم تحرک و سبک زندگی بی‌تحرک
• مصرف سیگار و مصرف الکل
• رژیم غذایی ( الگوهای رژیم غذایی به طور مداوم با خطرات دیابت نوع 2 رابطه مستقیم دارند حتی وقتی سایر عوامل سبک زندگی تحت کنترل باشند)

بعضی از رژیم‌های غذایی ممکنه سرشار از گیاهانی با خواص عملکردی باشن که می‌تونن در فعالیت آنزیم‌های درگیر در متابولیسم گلوکز دخالت کنن.

یکی از این گیاهان با اثرات و نتایج  بسیار شگفت‌انگیز زرشکه که به صورت خوراکی، نوشیدنی و دمنوش، قابل دسترس است. در ادامه این بررسی، ما ترکیبات عملکردی و ویژگی‌های مواد مغذی زرشک را خلاصه می‌کنیم.

زرشک و خواص آن

گیاهان خوراکی وحشی در بیشتر کشورها یافت می‌شن و از اون‌ها به عنوان غذا، فیبر، سوخت‌های زیستی و دارو استفاده می‌شه.

بسیاری از گیاهان خوراکی وحشی دارای خواص دارویی و تأثیرات مثبت بر سلامت انسان هستن. طبق مطالعات اخیر، زرشک یکی از گیاهان منحصر به فرده که ترکیبات عملکردی متفاوتی داره.

barberries، که معمولاً با عنوان زرشک شناخته می شه، متعلق به خانواده Berberidaceae و کلاس Algan است. این خانواده دارای 12 جنس و بیش از 666 گونه است.

در بیشتر کشورها، زرشک انواع مختلفی از جمله دانه‌دار و بدون دانه، داره. نوع دانه‌دار معمولاً به عنوان پوشش گیاهی طبیعی و در مناطق کوهستانی برای محافظت از خاک در برابر فرسایش یا تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیره و گاهی میوه‌های آنها خوراکی است.

 نوع بدون دانه بعنوان میوه خشک شده و افزودنی غذایی در بسیاری از کشورها مانند ایران استفاده می‌شه. ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده زرشک بدون دانه، با تولید سالانه بیش از 5000 تن،95٪ زرشک سراسر جهان رو تولید می‌کنه.

زرشک به طور گسترده در سراسر جهان پخش می‌شه و به عنوان یک گیاه با ارزش شناخته شده است. گیاهان زرشک دارای میوه، گل، برگ، ساقه و ریشه هستن.

همه این قسمت‌ها حاوی ترکیبات بسیار مهمی مانند آنتوسیانین‌ها، آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، ترکیبات فنلی، ویتامین‌ها، مواد معدنی و غیره هستن که سالهاست در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرن.

 این ترکیبات تأثیر چشمگیری بر سلامت انسان داشته و در تسکین تب، درمان اسهال و استفراغ، مشکلات کبدی و عروقی، بیماری‌های چشمی، زردی، روماتیسم، استفراغ در دوران بارداری، سنگ کلیه و کیسه صفرا مورد استفاده قرار می‌گیرن.

زرشک در صنایع غذایی نقش‌های مختلفی رو ایفا می‌کنه، به عنوان مواد افزودنی غذایی در سس‌ها یا محصولات غذایی مانند لواشک، نوشیدنی‌ها، دسرها، ژله‌ها و یا به صورت دمنوش مورد استفاده قرار می‌گیرن که تأثیراتی در ایجاد طعم و رنگ بهینه محصولات دارن.

دمنوش گیاهی مخلوط زرشك

این میوه‌ها در طب سنتی کاربردهای زیادی دارن. از جمله محافظت در برابر کولیت، درمان التهاب حاد و مزمن، تأثیر بر انقباض قلب، درمان فشار خون بالا، مشکلات کبد، قلب، شریان، معده، جلوگیری از خونریزی مزمن و مشکلات عصبی مانند تشنج و صرع.

زرشک همچنین برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در بدن انسان نیز کاربرد داره.

میوه زرشک شامل کاروتنوئیدها، فلاونوئیدها، ترکیبات فنولیک، آنتوسیانین‌ها و برخی از آلکالوئیدها است.

همچنین مواد معدنی مختلفی در میوه‌های زرشک مانند Ca، Fe ، K ، P و Na وجود دارد. غلظت K (پتاسیم) در میوه زرشک نسبت به سایر مواد معدنی بیشتره. در نتیجه مصرف این میوه می‌تونه کمبود املاح ذکر شده در بدن رو جبران کنه.

با توجه به فواید زرشک، این گیاه در صنایع مختلف بخصوص در داروسازی استفاده می‌شه. یکی از مهمترین ترکیبات عملکردی در گیاه زرشک، بربرینه که در قسمت‌های مختلف اون وجود داره.

مطالعات نشان دادن که بربرین موجود در زرشک باعث کاهش کلسترول و قند خون می‌شه و می‌تونه به جلوگیری از بیماری‌های آلزایمر و نئوپلاستیک کمک کنه. علاوه بر این، بربرین دارای خواص ضد میکروبی، ضد قارچی و آنتی اکسیدانی نیز هست.

بربرین

در میان گیاهان دارویی، (Berberine) بربرین یک نمک آمونیوم چهارم از گروه آلکالوئیدهای ایزوکوئینولین با فرمول شیمیایی +C20H18NO4 و جرم مولی 336.36122 گرم بر مول است که در گونه‌های Berberis یافت می‌شه.

طب مدرن تأیید کرده است که بربرین دارای فعالیت‌های دارویی است. مانند:

• ضد میکروبی
• ضد ویروسی
• ضد درد، ضد تب و ضد التهاب
• توانایی در کاهش میزان چربی
• اثرات محافظتی بر نارسایی احتقانی قلب، آریتمی قلبی و فشار خون بالا
• عمل به عنوان یک تعدیل کننده اتوفاژی برای تنظیم شرایط فیزیولوژیک و آسیب شناسی و کاهش مقاومت دارو در درمان سرطان
• دارای اثرات مهاری روشن بر سرطان‌های مختلف از جمله سرطان روده بزرگ، سرطان ریه، سرطان تخمدان، سرطان پروستات، سرطان کبد و سرطان گردن رحم
• افزایش متابولیسم چربی و گلوکز

طبق تحقیقات گوارینو و همکاران (2017) اثرات بربرین در ترکیب با silymarin بر چربی شکمی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 (T2DM) بررسی شد.

 در مجموع 136 بیمار چاق مبتلا به T2DM و سندرم متابولیک انتخاب شدن و پس از 6 ماه نتایج درمانی نشون داد که مقاومت به انسولین، HDLو LDLT، تری گلیسیرید، اسید اوریک، BMI، دور کمر، نسبت دور کمر به لگن و چربی شکم به طرز چشمگیری بهبود یافت که این نشون‌دهنده توانایی بربرین در درمان دیابت نوع 2 و اختلالات متابولیکی است.

نقش بربرین در دیابت

دیابت نوع 2 نوعی اختلال متابولیکی مرتبط با قند با مکانیسم‌های پیچیده است. فعالیت‌های ضد قند بالای خون ( هایپرگلایسمی) بربرین ابتدا در سال 1986 مشاهده شد.

بربرین متابولیسم گلوکز رو احتمالاً از طریق مکانیسم‌ها و مسیرهای سیگنالی متعددی تنظیم می‌کنه.

مانند افزایش حساسیت به انسولین، فعال کردن مسیرAMPK ، تعدیل میکروبیوتای روده، مهار کردن گلوکونوژنز در کبد، تحریک گلیکولیز در سلولهای بافت محیطی، افزایش پروتئین GLP-1 (glucagon-like protein-2) روده، تنظیم افزایش بیان mRNA گیرنده LDL کبدی و افزایش انتقال دهنده گلوکز.

مسیرهای سیگنالی وابسته به بربرین (BBR) موجود در زرشک

گیرنده انسولین (InsR) یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده مقاومت در برابر انسولینه، نقص در بیان یا عملکرد InsR باعث مقاومت به انسولین و دیابت قندی می‌شه.

بربرین در واقع InsR رو در بافت محیطی در انسان تنظیم کرده و قند خون رو در بیماران T2DM کاهش می‌ده. به نظر می‌رسه مکانیسم اصلی بربرین در کاهش قند خون تنظیم افزایش بیان InsR است.

در بافتهای مصرف کننده گلوکز، مانند چربی یا سلول‌های کبد یا ماهیچه، بربرین با افزایش) GLUT-4 انتقال دهنده گلوکز) و مهار RBP-4 (پروتیین متصل شونده به رتینول) سلول‌ها رو به نفع جذب گلوکز تحت تأثیر قرار می‌ده و سبب کاهش قند خون می‌شه.

بربرین گلیکولیز رو با فعال‌سازی AMPK (پروتئین کیناز فعال شده با آدنوزین مونوفسفات) تحریک می‌کنه و سبب کاهش قند خون می‌شه. AMPK به عنوان یک ناظر بر سطح انرژی سلولی عمل می‌کنه، بنابراین از بروز اختلالات متابولیکی جلوگیری می‌کنه.

 بربرین با مهار اکسیداسیون میتوکندری و افزایش نسبت AMP / ATP  و همینطور به نظر میرسه با  فسفوریلاسیون زیر واحد AMPK  𝛼 ، سبب فعالسازی AMPK  می‌شه. بربرین همچنین بر اهداف مولکولی PPARγ و فسفوریلاسیون IRS-1  تأثیر گذاشته و سرانجام منجر به کاهش مقاومت به انسولین می شه.

بربرین  ممکنه باعث افزایش قابل توجه ترشح GLP-1 بشه، بنابراین باعث ترشح انسولین و بهبود عملکرد سلول‌های بتا در پانکراس می شه. گیرنده‌های GLP-1 نقش مهمی در بقای سلول‌های جزایر پانکرا دارند.

با فعال شدن اونا، آدنیلیل سیکلاز فعال می شود و cAMP تولید می‌شود در نتیجه منجر به فعال شدن مسیرهای پیام رسان دوم و بسته شدن کانالهای KATP(کانالهای پتاسیم وابسته به ATP) و افزایش پتاسیم داخل سلولی می‌شن.

 با دپلاریزه شدن سلول، هجوم کلسیم از طریق کانال‌های کلسیم وابسته به ولتاژ رخ می‌ده. این افزایش داخل سلولی Ca ++ باعث تحریک مهاجرت و اگزوسیتوز گرانولهای انسولین می‌شه.

کبد نقش مهمی در متابولیسم گلوکولیپید داره، که در اون بربرین اثرات اصلی رو برای تنظیم متابولیسم گلوکولیپید از طریق تنظیم فاکتورهای رونویسی داخل هسته‌ای اعمال می‌کنه.

چندین فاکتور رونویسی وجود داره که در سنتز گلیکوژن و لیپیدها شرکت می‌کنن، که شامل (FoxO1)، (SREBP1)، (ChREBP) هستن. مطالعات نشون می‌دن که بیان این 3 فاکتور رونویسی می تونه توسط بربرین کاهش پیدا کنه.

علاوه بر این، بربرین با مهار گلوکونوژنز کبدی (مسیر تولید کننده گلوکز) قند خون رو به صورت مستقیم کاهش می‌ده. عامل هسته‌ای کبدی 4 آلفا (HNF-4𝛼)می‌تونه گلوکونوژنز رو مهار کنه.

تحقیقات نشون دادن که بربرین ممکنه با افزایش بیان mRNA فاکتور HNF-4𝛼 گلوکونوژنز کبدی رو مهار کرده و سبب کاهش قند خون بشه.

مطالعات اخیر حاکی از اینه که بربرین می‌تونه یک عمل مستقیم بر متابولیسم کربوهیدرات در روده داشته باشه. بربرین با مهار فعالیت 𝛼 گلوکزیداز، جذب گلوکز روده رو کاهش داده و سبب کاهش قند خون می‌شه.

گلوکزیداز یک آنزیم روده‌ای برای هضم کربوهیدرات‌ها و تبدیل اونا به مونوساکاریدها است و در نتیجه مهار این آنزیم سبب سرکوب هضم و جذب کربوهیدرات‌ها می‌شه.

آیا زرشک قند خون را پایین می آورد؟

متفورمین Metformin و روزیگلیتازون rosiglitazone داروهای خط اول برای دیابت نوع2 یا T2DM هستن. با این حال، برای بیماران با اختلال در عملکرد کبد توصیه نمی‌شن.

محققان بربرین رو یک گزینه بالقوه برای بیماران قند خون مبتلا به هپاتیت می‌دونن. در طی تحقیقات انجام شده عملکرد کبد بیماران هپاتیت بعد از درمان با بربرین بهبود یافته و در مقایسه با متفورمین و روزیگلیتازون، فعالیت بیشتری در کاهش سطح سرمی TG نشان داد و این نشون‌دهنده مزیت اون در کاهش قند خون و در متابولیسم لیپیدهاست.

زرشک حاوی مقدار زیادی بربرینه و طی تحقیقات گسترده ثابت شده است که بربرین می تونه روی پایین اومدن سطح قند خون تاثیر بسزایی داشته باشه، پس زرشک می تونه قند خون رو پایین بیاره.

سخن آخر

در پایان این مقاله با توجه به مطالعات انجام شده در درمان با بربرین، این ماده طبیعی با افزایش متابولیسم چربی و گلوکز باعث كاهش قابل توجه سطح اسيدهاي چرب و كاهش معني‌دار غلظت گلوكز و ليپيد (شامل قند ناشتا،HbA1c ، كلسترول تام، تري گليسيريد و (LDLمی‌شه و می‌تونیم این ماده طبیعی رو گزینه بالقوه‌ای در درمان دیابت نوع 2 در نظر بگیریم.

خرید عمده زرشک

در عرضه ی اینترنتی زرشک، مشتری می تونه بصورت مستقیم و بدون دخالت کسی بر طبق نیاز خود، به خرید عمده زرشک با کیفیت اقدام بکنه و حتی خیلی سریع تر از روش های حضوری، به خرید مورد نظر دست پیدا کنه.

برای خرید زرشک پفکی و دانه اناری به صورت عمده و هم به صورت جزئی برای هر منظوری می تونین با ما تماس بگیرین، تیم ما حتی اگه نیاز شما در حد خیلی کمی هم باشد، نیز پاسخ گوی شما بوده و محصول رو سریع به دست شما می رسونه.

خرید عمده دمنوش های گیاهی

در بحث تهیه و خرید دمنوش گیاهی، باید به این نکته توجه داشته باشین که چه گیاهانی رو به عنوان دمنوش می خرید و آیا واقعا خالص و سودمند هستن یا نه؟ با خرید عمده دمنوش های گیاهی و میوه ای از مجموعه ی ما می تونین اطمینان داشته باشین که کل دمنوش های تولیدی دارای خلوص و کیفیت بالایی هستن. برای سفارش هر گونه دمنوش با ما در ارتباط باشین.

منابع:

Ehdadarou.com